عادت چیست؟ – چگونه عادت‌های بد را ترک کنیم؟

عادت چیست؟

در این مقاله قصد داریم در مورد عادت ها صحبت کنیم. عادت چیست؟ و چگونه ایجاد می شود؟ ما انسان‌ها یادگیرنده‌های خوبی هستیم. ما رفتارهای خوب و مطلوب را برای داشتن زندگی راحت، خوب یاد می‌گیریم، خبر بد این است که رفتارها و کارهای بد و نامطلوب را هم به‌صورت ناخواسته یاد می‌گیریم. اگر رفتاری را صورت ناخودآگاه و خودکار انجام می‌دهید این رفتار برای شما به‌صورت عادت درآمده است. خبر خوب این است که با الگوهای ان.ال.پی می‌توانید این عادت‌ ها را از بین ببرید. با توجه به مواردی که گفته شد می‌توان عادت را این‌گونه تعریف کرد: رفتار، گفتار و یا کاری را که انسان به‌صورت خودکار و ناخودآگاه و با مهارت زیادی انجام می‌دهد عادت می‌گویند.

دقت کنید که نباید همه‌ی عادت‌ها را عادت‌ های نامطلوب قلمداد کرد. اگر قرار باشد که ما چیزی به نام عادت نداشته باشیم زندگی‌مان با سختی‌های زیادی همراه خواهد شد. منظور ما از عادت‌ ها در این مقاله عادت‌ های بد و نامطلوبی که ما آن‌ها را دوست نداریم و دلمان می‌خواهد که آن‌ها را نداشته باشیم؛ مانند ناخن جویدن، سیگار کشیدن و کارها و رفتارهای این‌چنینی که انسان آن‌ها را دوست ندارد.

عادت‌ های مطلوب و عادت‌ های نامطلوب

 اکنون که دانستید عادت چیست؟ و عادت ها چگونه ساخته می شوند؟ نوبت آن است که در مورد انواع عادت ها صحبت کنیم. بسیاری از عادت‌ ها مفید هستند. بیشتر عادت‌ ها باعث می‌شوند که ما راحت‌تر زندگی کنیم. عادت‌ ها باعث می‌شوند که بعضی از رفتارها و کارها را به‌سادگی انجام دهیم.

عادت‌ های ما حاصل یادگیری‌های ماست. ما در طول زندگی‌مان چیزهای زیادی یاد می‌گیریم. مثلاً یاد می‌گیریم که در محل کارمان، کار و یا رفتاری که برای انجام کارمان لازم است را یاد بگیریم. اگر شما در محل کارتان وظیفه‌ای که با شما مربوط است را بامهارت انجام می‌دهید، به انجام آن مهارت پیداکرده‌اید. می‌توان گفت به انجام آن کار عادت کرده‌اید. آیا اگر شخص دیگری که در کار شما تخصص ندارد، بخواهد به همان سرعتی که شما کارتان را انجام می‌دهید، آن کار را  انجام بدهد، می‌تواند؟ به‌احتمال‌زیاد جواب شما منفی است.

شما هم اوایل کارتان همین‌گونه بودید، شما هم در اوایل نمی‌توانستید با همین سرعتی که الآن کارتان را انجام می‌دهید، کار کنید. آن‌قدر کارتان را انجام داده و آن را تکرار کردید که الآن به‌راحتی و بدون هیچ زحمتی آن را انجام می‌دهید.

انسان همان‌طور که به انجام کارهای خوب و مفید عادت می‌کند به همان صورت هم رفتارهای بد را هم یاد گرفته و به آن‌ها عادت می‌کند. شاید افراد زیادی را دیده باشید که به جویدن ناخن‌های دستشان عادت کرده‌اند. هیچ‌کس دوست ندارد که در یک مهمانی ناخن‌هایش را بجود، ولی به انجام این کار عادت کرده است و این کار را آگاهانه انجام نمی‌دهد.

چرا عادت‌ ها شکل می‌گیرند؟

همان‌طور که گفتیم انسان ماشین‌های یادگیری خوبی هستند. انسان از همان زمانی که به دنیا می‌آید شروع به یادگیری می‌کند. اگر نمی‌توانست خوب یاد بگیرد با مشکلات زیادی روبرو می‌شد. او نمی‌توانست راه رفتن را یاد بگیرد، او نمی‌توانست حرف زدن را یاد بگیرد، او نمی‌توانست نوشتن و همه آن کارها و رفتارهایی را که اکنون انجام می‌دهد را بیاموزد.

عادت‌ها هم حاصل تکرار و یادگیری عمیق انسان هستند. اگر انسان رفتار، گفتار و یا کاری را به‌صورتی انجام دهد که تکرار شود کم‌کم این رفتار، گفتار و یا کار به‌صورت خودکار و بدون هیچ زحمت و دردسری انجام می‌شود. اگر کاری و یا رفتاری به‌صورت خودکار و ناخودآگاه از شما سربزند بدون اینکه شما آگاهانه از انجام آن اطلاع داشته باشید، می‌گوییم که این رفتار در شما به‌صورت عادت درآمده است. خوشبختانه همان‌طور که انسان می‌تواند یاد بگیرد که کاری را انجام دهد به همان صورت هم می‌تواند که آن کار را انجام ندهد.

عادت‌ های بد

در اینجا چند نمونه از عادت‌های بد را که انسان به‌راحتی آن‌ها را یاد می‌گیرد برایتان می‌آوریم. ازجمله این عادت‌ها می‌توان به جویدن ناخن که در بزرگ‌سالان و کودکان بسیار رایج است. سیگار کشیدن که در جامعه و فرهنگ کشور ما بیشتر در مردان شایع است. جیغ زدن که بیشتر افراد درگیر آن هستند. پرخاشگری، اعتیاد به مواد مخدر که این رفتار هم مربوط به عادت‌های ذهنی است تا جسم و بسیاری عادت‌های نامطلوب دیگر که افراد درگیر آن‌ها هستند.

آمار نشان می‌دهد که عادتی که افراد زیادی درگیر آن هستند عادت به جویدن ناخن است. ناخن جویدن عادتی است که هم کودکان و هم بزرگ‌سالان درگیر انجام آن هستند. انجام این رفتارها به‌صورتی است که ذهن خودآگاه مسئول انجام آن نیست و ذهن ناخودآگاه با تمام قدرت این رفتار را انجام می‌دهد. به همین دلیل است که ترک کردن عادت‌ها برای شما دشوار می‌آید.

عادت‌ها چگونه شکل می‌گیرند؟

فرض کنید که یک لوله‌ی باریک آب در اختیار دارید و قصد دارید که با آن باغچه‌ی منزلتان را آبیاری کنید. شما می‌دانید که با این لوله و با حداکثر فشار آب سه ساعت طول می‌کشد تا تمام باغچه آبیاری شود و این را هم می‌دانید که اگر شیر آب را بیش‌ازاندازه بازکنید لوله آسیب می‌بیند. شما با یک مسأله روبرو هستید و آن هم این است سه ساعت زمان زیادی است که شما نمی‌توانید آن را به همین راحتی برای آبیاری باغچه صرف کنید.

به نظر شما بهترین کاری که می‌توانید برای این حل این مسأله انجام دهید چیست؟ درست گفتید، بهترین کار این است که لوله را بزرگ‌تر کنید تا از حداکثر فشار آب استفاده کنید.

مغز از میلیاردها سلول تشکیل شده است. این سلول‌ها برای یادگرفتن انجام کار و یا رفتاری مسیرهایی را در مغز می‌سازند. فرض کنید شما شروع به یادگیری نوشتن کرده‌اید. در ابتدا با صرف وقت و تمرین مسیری که از به هم پیوستن نورون‌ها در مغز ایجاد می‌شود مثل لوله باریکی است. سپس کم‌کم با تمرین و تکرار این مسیر که به‌صورت لوله باریکی است ضخیم‌تر می‌شود. باگذشت زمان و انجام تمرین و تکرار زیاد این لوله باریک تبدیل به لوله درشت و ضخیم می‌شود.

اگر در ابتدا برای نوشتن انرژی زیادی را صرف می‌کردید تا یک کلمه بنویسید الآن دیگر آن‌طور نیست. شما با چشمان بسته هم می‌توانید با سرعت بنویسید. شما نوشتن را به‌صورت ناخودآگاه انجام می‌دهید. شما عادت کرده‌اید که سریع بنویسید و هیچ فشاری هم به خودتان نیاورید. تکرار نوشتن در مغز شما مسیر بسیار ضخیمی ایجاد کرده است که سبب شده است، اکنون نوشتن برای شما تبدیل به کاری بسیار آسان شود.

به یاد داشته باشید این اتفاق برای همه یادگیری‌های انسان می‌افتد. فرقی ندارد که این یادگیری‌ها مطلوب باشند و یا اینکه مطلوب نباشند. نوشتن یک یادگیری مطلوب است که شما آن را می‌خواهید و جویدن ناخن را دوست ندارید و مطلوب شما نیست. پس برای مغز فرقی ندارد که شما چه چیزی را می‌خواهید یاد بگیرید.

مشکل اینجاست که اگر انسان آگاهانه زندگی نکند به‌صورت ناخودآگاه چیزهایی را یاد می‌گیرد که آن‌ها را دوست ندارد.

عادت‌ها هم یادگیری‌هایی هستند که در آن‌ها مسیرهای مغزی به‌صورت لوله‌ی بسیار ضخیمی درآمده است. اگر این عادت‌ها را دوست ندارید می‌توانید با استفاده از الگوی شکستن عادت‌های ان.ال.پی آن‌ها را در هم بشکنید و آن‌ها را ترک کنید.

اگر یک رفتار در شما به‌صورت عادت درآمده است به معنی آن است که شما آن کار را آن‌قدر تکرار کرده‌اید که مسیر انجام آن را خوب یاد گرفته‌اید. گاهی اوقات توانایی زیاد مغز انسان در کار یادگیری دردسرساز می‌شود که یادگیری عادت‌های بد و نامطلوب هم یکی از این دردسرها است. یادگیری ترس هم یکی دیگر از یادگیری‌های دردسرساز است. انسان ترس‌ها و وسواس‌ها را هم به دلیل قدرت یادگیری مغز با سرعت زیاد یاد می‌گیرد.

اگر می‌توانیم به این راحتی و با این سرعت یاد بگیریم، چرا موارد مفید را با سرعت یاد نگیریم. چرا باید ترس‌ها، عادت‌های بد، وسواس‌ها، اضطراب، استرس و چیزهای نامطلوب را یاد بگیریم. اگر بتوانیم که بیاموزیم که ذهن خود را مدیریت کنیم، می‌توانیم از توانایی‌های مغزمان به‌صورت آگاهانه و مفید استفاده کنیم تا خود را اسیر عادت‌ها و وسواس و ترس‌ها و موارد نامطلوب دیگر نکنیم.

جایگزین کردن عادت‌های خوب با عادت‌های بد و نامطلوب

بهترین راه‌حل برای ترک عادت‌های نامطلوب این است که عادت‌های خوبی را پیدا کنیم و جایگزین آن‌ها کنیم. بدون جایگزین کردن شاید بتوانید عادتی را ترک کنید ولی احتمال بازگشت آن زیاد خواهد بود؛ زیرا در این ذهن انسان خلأ ای احساس می‌کند و پس از مدتی نمی‌تواند این خلأ را پر کند و در اینجاست که عادت قبلی را دوباره انجام می‌دهد.

الگوی ترک عادت

یکی از بهترین الگوها و تکنیک‌های ان.ال.پی برای این‌که رفتار یا کاری را جایگزین رفتار نامطلوب کنیم الگوی سوییش است. این تکنیک مسیرهای ضخیم رفتار نامطلوب را درهم شکسته و مسیرهای دیگری را که مربوط به رفتار دلخواه است جایگزین آن می‌کند. به همین دلیل اسم دیگر تکنیک سوییش الگوی جایگزینی است.

تکنیک سوییش برای ترک عادت ها

از تکنیک سوییش می‌توان برای جایگزین کردن رفتار مطلوب به جای رفتار نامطلوب در ان.ال.پی استفاده می‌شود. این تکنیک را می‌توان برای ترک عادت‌های بد، ترک سیگار، ناخن جوی بزرگ‌سالان و یا هر رفتار نامطلوب دیگری که می‌خواهید آن‌ها را با رفتار مطلوبی به کار برد. در ادامه نحوه اجرای تکنیک سوییش را بیان می‌کنیم.

۱- رفتار و یا احساسی که می‌خواهید آن را تغییر دهید را شناسایی کنید. مثلاً ترک ناخن جویدن و یا ترک سیگار

۲- چشم‌های خود را ببندید و به زمانی فکر کنید که این رفتار یا احساس در حال آغاز شدن است. این زمان را مجسم کنید و تصویر روشنی از آن را در صفحه ذهنتان بسازید. این تصویر باید خود احساس باشد؛ یعنی طوری باشد که انگار خودتان در تصویر در حال انجام آن رفتار و یا احساس هستید. این تصویر باید زمانی را نشان دهد که شما قصد انجام آن رفتار را دارید نه اینکه در حال انجام آن باشید. مثلاً اگر رفتار نامطلوب شما ناخن جویدن است، این‌گونه باشد که دست خود را نزدیک دهان خود برده و می‌خواهید شروع به جویدن ناخن‌هایتان کنید.

بهتر است که در واقعیت هم دستتان را بالا برده و در حالتی قرار بگیرید که می‌خواهید ناخنتان را بجوید. احساسی که در حال جویدن ناخن به شما دست می‌دهد را دوباره تجربه کنید بهتر است. تصویری که از این حالت ساخته‌اید باید کل صفحه ذهنتان را پر کند و این تصویر باید کاملاً واضح و روشن باشد.

۳- اکنون خود را به‌صورت دگر احساس ببینید که آن رفتار را ترک کرده‌اید؛ یعنی تصویری را از خود ببینید که آن رفتار را ترک کرده‌اید، تصویری از خود را ببینید که این رفتار را خود جدا کرده‌اید و به شخصی تبدیل شده‌اید که آن رفتار را ترک کرده است؛ یعنی کسی که دوست دارید باشید. دقت داشته باشید که این تصویر حتماً دگر احساس باشد و از دید شخصی دیگر خود را ببینید، انگار که دارید فیلمی از خودتان را می‌بینید نه اینکه بازیگر فیلم باشید.

۴- تصویر حالت مطلوبتان را به اندازه یک مربع کوچک در سمت راست و پایین تصویر اول (تصویر حالت نامطلوب) قرار دهید.

۵– اکنون تصویر بزرگ حالت نامطلوب را کوچک کنید و تصویر کوچک را هم‌زمان بزرگ کنید به‌صورتی که روی تصویر اول پخش شود و کل تصویر اول را بپوشاند. این کار را با سرعت زیادی انجام دهید؛ زیرا همان‌طور که گفتیم مغز سریع یاد می‌گیرد. سرعت این کار باید به اندازه گفتن کلمه سوییش زیاد باشد. هرچقدر سرعت زیادتر باشد تغییر بهتر و سریع‌تر انجام می‌شود.

برای اینکه از این تکنیک نتیجه بهتری بگیرید بهتر است که آن را پنج بار انجام دهید. پس انجام تمرین لازم است که بدانید آن را صحیح انجام داده‌اید یا نه. برای این منظور باید خودتان را آزمایش کنید. اگر رفتار نامطلوب شما ناخن جویدن بود دستتان را بالا برده و به دهانتان نزدیک کنید. ببینید که عکس‌العملتان نسبت به این رفتار چیست. اگر تمرین را درست و با دقت انجام داده باشید از این حالت بدنتان خواهد آمد و فورا دستتان را کشیده و آن را پایین می‌اندازید.

این تکنیک سریع پاسخ می‌دهد. این‌طور نیست که باید زمان بگذرد و شما باید تمرین را هزاران بار انجام دهید. کافی است پنج بار این تمرین را به‌درستی به‌گونه‌ای که از نظرتان گذشت انجام دهید و مطمئن باشید که تغییر انجام شده است.

یادتان باشد که ترک عادت‌ها زمانی انجام‌پذیر است که باور داشته باشید که می‌توانید رفتارتان را تغییر دهید. اگر به تغییر باور نداشته باشید، تغییر در نظر شما کاری بسیار سخت و پیچیده خواهد بود و این باعث می‌شود که اصلاً دست به تغییر نزنید.

در مقاله عادت چیست؟ به چه نکاتی پرداختیم؟

در این مقاله گفتیم که عادت چیست؟ در مورد نحوه ساخته شدن عادت ها گفتگو کردیم و در ادامه گفتیم که عادت ها چگونه ایجاد می شوند. دانستید که عادت ها به صورت ناخودآگاه آموخته می شوند و ساخته شدن عادت ها به انسان در انجام کارها کمک می کنند و گاهی موقع عادت های نامطلوب انسان کار دست او می دهند و او را به دردسر می اندازند. حال که می دانید عادت چیست؟ و می دانید که عادت کردن می تواند انجام کارها را آسان بکند دیدگاه خود را نسبت به کلمه عادت تغییر خواهید داد.

هرگاه از شما پرسیده شود عادت چیست؟ می توانید به راحتی در مورد عادت ها صحبت کنید و حتی بگویید که اگر ذهن انسان نمی توانست عادت ها را بسازد چه بسا دچار دردسر می شد و زندگی انسان با بحران های زیادی روبرو می شد. اگر انسان به بوها، مزه ها، رفتارها، شرایط نمی توانست عادت کند زندگی برای او سخت می شد.

اگر شما رفتاری را به صورت خودکار انجام می دهید به انجام آن کار عادت کرده اید و اگر این عادت نبود برای انجام آن کار باید هربار زحمت زیادی را متحمل می شدید.

پس خود عادت مقوله بدی نیست، فقط باید رفتارهای خود را کنترل کنیم که به کدام یک از آنها عادت می کنیم و اگر بتوانیم ذهن خود را کنترل و مدیریت کنیم می توانیم به رفتارهای مطلوب عادت کنیم و از عادت کردن به رفتارهای و کارهای نامطلوب جلوگیری کنیم.

برای اینکه بتوانیم از عادت های بد جلوگیری کنیم و عادت های نامطلوب را از بین ببریم تکنیک سوییش را گفتیم که در ان.ال.پی یکی از تکنیک های بسیار قوی و کارآمد است که می تواند در ایجاد تغییرات سریع به کمک انسان بیاید. ان.ل.پی دانشی است که از تکنیک های آن می توانید برای ایجاد تغییرات سریع استفاده کنید.

  در آخر پیشنهاد ویژه ای داریم. اگر تا الآن در دوره رایگان آموزش ان.ال.پی شرکت نکرده اید پیشنهاد می‌کنیم همین الآن در این دوره آموزشی کاملا رایگان شرکت کنید. 

[mailerlite_form form_id=3]