چگونه سؤال های صریح و درست بپرسیم؟
۱- پرسیدن سؤالاتی ارزشمند
زمانی که بدانید که چگونه سؤالات درست و مناسبی بپرسید، سریع تر و درست تر به نتیجه ای که از پرسیدن آن سؤال می خواهید، می رسید. وقتی که درباره پرسیدن سؤال مناسب و درست صحبت می کنیم منظور و هدف ما سؤال های روشن و دقیق است که در کوتاه ترین زمان ممکن بهترین و مثبت ترین تأثیر را روی ذهنتان می گذارد.
پس با توجه به این نکته می توان گفت سؤال های اشتباه، سؤالاتی است که موجب گیجی و گمراهی و رسیدن به اطلاعات نامربوط می شود. پس پرسیدن سؤال های خوب و صریح شما را به جواب ها و اطلاعاتی می رساند که دلخواه شماست و از گیجی و سردرگمی رها می شوید. سؤال که می پرسید و زبانی که به کار می برید، در شما و دیگران واکنشی احساسی ایجاد می کند.
پس می توان با انتخاب سؤال های درست و زبان مناسب واکنش های خود و دیگران را کنترل کنید. شاید در طول زندگی روزمره با افرادی برخورد کرده اید که از حرف زدن و مکالمه با آنها لذت نبرده اید و یا برعکس گاهی اوقات از هم صحبتی با افراد دیگری آنقدر احساس خوبی داشته اید که متوجه گذر زمان نشده اید. شما هم با سؤال ها و صحبت های تان روی افراد تأثیر می گذارید و واکنشی در آنها ایجاد می کنید. پس چه خوب است که بیاموزید طوری صحبت کنید و به صورتی سؤال بپرسید که تأثیر مثبتی روی آنها بگذارید.
در این مقاله قصد داریم سؤال هایی را با شما به اشتراک بگذاریم که در زندگی تان سودمند بوده و واکنش احساسی خوبی را در مخاطبان شما برمی انگیزند.
اگر بدانید چه سؤال هایی را بپرسید که سودمند باشند، می تواند در شما و دیگران واکنشی را برانگیزد که در موارد زیر تغییرات مثبتی ایجاد کند.
الف- سمت و سوی زندگی
ب- تصمیم گیری درست و اصولی
ج- کمک به دیگران برای انجام درست کارهایشان
د- ایجاد انگیزه در دیگران
و- کمک به دیگران برای غلبه بر محدودیت شان
راهکارهای پرسیدن سؤال های درست
الف- جانبداری نکردن
شما در هر لحظه از زمان که زندگی می کنید در حل تأثیرگذاری روی دیگران هستید. حتی اگر در جایی ساکت و آرام بایستید باز روی دیگران تأثیر می گذارید. می توان به این نتیجه رسید که انسان ها نمی توانند روی دیگران تأثیر نگذارند. شاید بدانید که قضاوت نکردن در مورد ایده ها، نیازها و خواسته های خودتان و دیگران بسیار سخت است، به خصوص در مورد کسانی که از نزدیکان شما هستند. مثلا قضاوت نکردن در مورد تصمیماتی که پدر شما می گیرد شاید برای تان مشکل باشد. می خواهید از دلیل تصمیم جدیدی که پدرتان گرفته است آگاه شوید و اینگونه است که سریع در مورد او قضاوت می کنید.
با توجه به این نکته بیشتر سؤال هایی که پرسیده می شوند، سؤال های تمیزی نیستند، زیرا در حین پرسیدن سؤال هایمان قضاوتی کرده ایم و یا در ذهنمان چیزی را فرض کرده ایم و سؤال خود را با توجه به آن فرض پرسیده ایم.
پس یادتان باشد که وقتی قصد دارید به نظرات و تصمیمات دیگران احترام بگذارید، دقت کنید درباره نظراتشان قضاوت و پیش فرضی نداشته باشید. یعنی اینکه بر اساس نظرات خودتان کارها و رفتارهای دیگران را تفسیر نکنید.
گاهی اوقات در جلسات کاری که در محل کار تشکیل می شود پرسیدن سؤال های مبهم و کلی سازی شده ( تعمیم داده شده ) واکنشی را در دیگران برانگیخته می کند، به صورتی که آنها خود را مجبور به انجام کار و یا دستوری که از قبل تعیین شده است می یابند. اینگونه صحبت کردن باعث دلخوری شده و کدورتی را در ذهن آنها ایجاد می کند که منجر به واکنش های تندی در دیگران می شود. پس در گفتگوهای کاری دقت داشته باشید که سؤال هایی نپرسید که دیگران خود را مجبور شده برای انجام کاری ببینند.
ب-پیدا کردن سؤال های تمیز
دیوید گرو روان شناس و درمان گری بود که موضوع زبان تمیز را مطرح کرد. این روان شناس در از زبان تمیز در مشاوره ها استفاده می کرد و در آن ترجیح داده می شد که سؤال های تمیز پرسیده شود. دیوید گرو از این شیوه برای از بین بردن هرگونه جانبداری استفاده می کرد. او معتقد بود که در حین پرسیدن سؤال از مخاطبان اگر زبان تمیز به کار برده نشود، احتمال اینکه نظرات سؤال کننده در سؤال دخالت داده شود زیاد است.
برای درک بهتر سؤال تمیز به مثال زیر توجه کنید
فرض کنید که دوست شما مشکلی را که دارد با شما مطرح می کند. این مشکل می تواند کار زیاد و یا درخواست کمک از شما باشد. شاید در همان اول گفتگو منظور دوستتان از کار زیاد را ندانید، پس بهتر است شروع کنید و از دوستتان سؤال ها تمیز بپرسید. مثلا بپرسید منظورت از کار زیاد چیست؟ اگر این سؤال را بپرسید به او گفته اید که درباره ی این کلمه توضیحات بیشتری بدهد. اگر این سؤال را بپرسید به او کمک کرده اید که خودش کم کم با پرسیدن سؤال های بیشتر به راه حل برسد.
نوع رفتار شما روی مخاطب تأثیر می گذارد
فرض کنید شما فرزند کوچکی دارید که در حال جیغ کشیدن است. شما چگونه او را آرام می کنید؟ آیا شما هم سر او جیغ می کشید و با صدای بلند می گویید که جیغ نکش؟ تا چه اندازه فکر می کنید که اگر اینگونه عمل کنید تأثیر گذار خواهد بود؟ به یاد داشته باشید، اگر می خواهید در دیگران تغییری ایجاد کنید و روی آنها تأثیر بگذارید بهترین کار این است که اول خودتان تغییر کنید. برای آرام کردن فرزندتان بهترین راه این است که خودتان آرام باشید.
به جای اینکه دیگران را تغییر دهید بهتر است که خودتان تغییر کنید. آنگاه دیگران هم با دیدن تغییر در شما تغییر خواهند کرد. پس دوستان عزیز به این نکته دقت کنید که رفتار شما تعیین می کند که دیگران با شما چه رفتاری داشته باشند. اگر سر آنها جیغ بکشید، آنها هم جیغ می کشند. اگر به آنها بی احترامی کنید آنها هم بی احترامی می کنند. اگر آنها را دوست داشته باشید، شما را دوست خواهند داشت.
ج- سکوت کنید
گاهی اوقات بهتر است سکوت کنید. سکوت کردن باعث می شود که مخاطب شما به سؤال شما فکر کند. شما با سکوت به او فرصت می دهید که سؤال تان را پردازش کند. اگر در خلال گفتگوها و پرسیدن سؤال های خود کمی سکوت کنید، مخاطب شکافی را در میان صحبت ها احساس می کند و پی می برد که باید این شکاف را پر کند. او کمی به سؤال شما فکر می کند و دنبال پاسخ می گردد.
پس بسیار مهم است که بتوانید خوب گوش دهید. کسانی که می توانند خوب گوش بدهند می توانند می توانند جلسات و گفتگوها را به خوبی اداره کنند.
۲-آزمایش کردن سؤال هایتان
برای اینکه بهتر بتوانید سؤال هایتان را مدیریت کنید به این پی ببرید که آیا سؤال های درستی را در زمان درست پرسیده اید، بهتر است که سؤال های زیر را از خودتان بپرسید.
۱- آیا سؤال بعدی من به اهمیت این گفتگو چیزی اضافه می کند؟
۲- آیا سؤالی که پرسیده ام ما را به آنچه که تلاش می کنیم به آن برسیم نزدیک تر می کند؟ یا اینکه موجب می شود ما از مسیر اصلی خارج شویم؟
۳- منظورم من از پرسیدن این سؤال چیست و و دنبال چه چیزی هستم؟
اگر برای این سؤال ها جواب درست و قانع کننده ای داشتید پس سؤال های درستی پرسیده اید و اگر نتوانستید به این سؤال ها جواب درستی بدهید کمی صبر کنید و سؤال های بهتری را برای پرسیدن آماده کنید به طوری که شما را به هدفی که از آن گفتگو دارید نزدیک تر بکند.
